عملکرد سالم کلیه های سگ شما برای داشتن یک زندگی سالم ضروری است. با این حال، برای برخی از سگ‌ها ممکن است کلیه ها شروع به از کار افتادن کند و یا دچار آسیب دائمی شود. این آسیب به کلیه ها می تواند منجر به بیماری مزمن کلیه (CKD) شود. دانستن علائمی که برای پیشگیری از این آسیب ها، باید به آنها توجه کرد ممکن است دشوار باشد. در ادامه این پست تلاش می کنیم ضمن تشریح بیشتر این بیماری، علائم و نشانه های آن را نیز بیان نماییم. با ما همراه باشید.
نقش کلیه های سگ شما
کلیه ها به عنوان یک سیستم فیلتر کننده در بدن سگ شما عمل می کنند و سموم و مواد زائد را از خون حیوان حذف می نمایند. نفرون‌های(واحدهای فیلتر کننده فعال درون کلیه) درون کلیه واحدهای فیلتر کننده واقعی هستند. مواد زائد و سموم فیلتر شده سپس به مثانه فرستاده می شوند تا به شکل ادرار از بدن خارج شوند و هر چیزی که باقی می ماند به جریان خون باز می گردد.
بیماری مزمن کلیه چیست؟
بیماری مزمن کلیه زمانی رخ می دهد که عملکرد کلیه ها مختل می شود و دیگر نمی تواند سموم و مواد زائد را به درستی فیلتر کند. نارسایی کلیه می تواند به دلیل کاهش تعداد واحدهای فیلتر کننده فعال به نام نفرون ایجاد شود. هنگامی که واحدهای فیلتر کننده کافی وجود نداشته باشد، ترکیبات مهم حذف می شوند و مواد زائد در جریان خون انباشته می شوند. تشخیص بیماری مزمن کلیه، به ویژه در مراحل اولیه بیماری، معمولاً بسیار دشوار است. حتی زمانی که عملکرد فیلتر کلیه ها کاهش یافته است، آنها همچنان می توانند حجم زیادی از خون را فیلتر کنند، بنابراین علائمی که نشان می دهند چیزی به درستی کار نمی کند، ممکن است تا زمانی که آسیب قابل توجهی به کلیه ها وارد نشده باشد، آشکار نشود. به طور معمول علائم بالینی بیماری مزمن کلیه تا زمانی که ۷۵ درصد از عملکرد کلیه از بین نرود ظاهر نمی شود. معاینات منظم دامپزشک می تواند به تشخیص زودهنگام CKD کمک کند.
عموما علائم بالینی بیماری مزمن کلیه تا زمانی که ۷۵ درصد از عملکرد کلیه از بین نرود، ظاهر نمی شود.
علل نارسایی کلیه در سگ ها
هر شرایطی که باعث شود کلیه ها به درستی کار نکنند به عنوان بیماری کلیوی در سگ ها شناخته می شود و ممکن است از نظر شدت متفاوت باشد. هر عامل یا بیماری که بر عملکرد کلیه ها تأثیر بگذارد، می تواند باعث نارسایی کلیه شود. این شرایط عبارتند از:
- تغییرشکل سلولی
با بالا رفتن سن سگ، میزان سلول های کلیه بتدریج کاهش یافته و می میرند و فرآیند فیلتراسیون در کلیه ها ناکارآمد و بی اثر می گردد. این شایع ترین علت نارسائی کلیه در سگ ها می باشد.
- بیماری مادرزادی
از رشد غیرطبیعی و کیست تا آژنزیس (تولد بدون یک یا هر دو کلیه) مواردی از شرایط ارثی و ژنتیکی است که می تواند منجر به عملکرد غیر طبیعی در کلیه های سگ شوند.
- عفونت های باکتریایی
عفونت های باکتریایی می توانند با شنا کردن یا نوشیدن آب آلوده به بدن سگ شما منتقل شوند. این نوع عفونت می تواند باعث التهاب کلیه ها و از بین رفتن سلول های کلیه شوند.
- مسمومیت
مسمومیت کلیه می تواند به سلول های کلیه آسیب برساند و زمانی اتفاق می افتد که سگ شما سموم (مانند شکلات یا ضد یخ) یا داروها (مانند ایبوپروفن یا استامینوفن) را بخورد. توجه داشته باشید اینها تنها تعدادی از بسیاری از وسایل خانگی رایج هستند که باید از دسترس پنجه های کنجکاو سگ شما دور نگه داشته شوند.ش
علائم بیماری کلیوی در سگ ها
چه به دلیل بیماری یا افزایش سن، بیماری کلیه بروز کند، نتیجه یکسان است و بروز بیماری کلیه باعث می شود فرآیند فیلتراسیون ناکارآمد و بی اثر شده، جریان خون به کلیه ها در تلاش برای افزایش فیلتراسیون افزایش یابد. در این شرایط بدن حیوان تلاش می کند میزان جریان خون در کلیه ها را افزایش دهد زیرا هر بار کمتر و کمتر سموم دفع می شود. این باعث تولید ادرار بیشتر می شود. به دلیل افزایش از دست دادن مایعات در ادرار و برای جلوگیری از کم آبی، مصرف آب نیز افزایش می یابد. پس از تخریب تقریباً دو سوم بافت کلیه، احتمال افزایش سریع مواد زائد در جریان خون و شروع ناگهانی بیماری شدید وجود دارد. علائم بالینی نارسایی پیشرفته کلیه شامل از دست دادن اشتها، افسردگی، استفراغ، اسهال و بوی بد دهان است. گاهی اوقات، زخم در دهان نیز مشاهده می شود.
تشخیص علائم شایع بیماری کلیوی معمولا در مراحل اولیه دشوار است. با پیشرفت بیماری، علائم آشکارتر و قابل توجه تر می شوند، اما هر چه زودتر بتوانید دامپزشک خود را در مورد علائم احتمالی آگاه کنید،CKD زودتر تشخیص داده می شود. بطور کلی نشانه ها و علائم نارسائی کلیوی در سگ ها عبارتند از:
- افزایش ادرار – اگر کلیه های سگ شما به درستی کار نکند، آب بدنش را از طریق تکرر ادرار از دست می دهد.
- کم آبی – افزایش ادرار می تواند منجر به کم آبی بدن شود، بنابراین مراقب باشید که سگ شما بیش از حد معمول آب بنوشد.
- کاهش اشتها – سگ شما ممکن است به دلیل افزایش مواد زائد در جریان خون خود احساس تهوع کند که این امر می تواند باعث شود غذای کمتری بخورد.
- کاهش وزن – اگر سگ شما کاهش اشتها را تجربه کند، ممکن است غذای کمتری از حد معمول بخورد که می تواند منجر به کاهش وزن برای برخی سگ ها شود.
- بی حالی – کمبود کالری و مواد مغذی، منجر به کاهش محسوس انرژی و ناتوانی و بی حالی سگ می‌شود.
نهایتا اینکه وقنی در نتیجه نارسائی کلیه، مقدار سموم و مواد زائد در جریان خون سگ به میزان قابل توجهی افزایش یابد، احتمالاً تأثیر مضری بر سایر اندام ها مانند معده سگ خواهد داشت و عملکرد سیستم گوارش حیوان را نیز مختل خواهد کرد.
میزان مواد مغذی مناسب برای سگ مبتلا به نارسائی مزمن کلیه
دانستن زمانی لازم برای مراجعه به دامپزشک بسیار مهم است و هر چند بیماری مزمن کلیه غیرقابل برگشت است، اما اگر دامپزشک بتواند بیماری مزمن کلیوی را زود تشخیص دهد، این به سگ شما کمک می کند تا در اسرع وقت درمان را دریافت کند. اغلب به عنوان اولین قدم، دامپزشک شما ممکن است تغییراتی در رژیم غذایی سگ شما توصیه کند. رژیم غذایی کلیه بسته به ذائقه سگ شما و مرحله فعلی بیماری مزمن کلیه متفاوت است و همچنین ممکن است با پیشرفت بیماری تغییر کند. حالت تهوع و بی اشتهایی در سگ هایی که به بیماری مزمن کلیوی مبتلا هستند رایج است، بنابراین اکثر رژیم های غذایی مناسب کلیوی با بافت های نرم و رایحه های مطبوع برای تشویق به خوردن در هنگام غذا ساخته می شوند. همچنین بسته به نیازهای غذایی خاص، اغلب مواد مغذی کلیدی در رژیم غذایی آنها افزایش یا کاهش می یابد. در اینجا برخی از مواد مغذی کلیدی به عنوان یک رژیم کلیوی مناسب برای سگ مبتلا به نارسائی مزمن کلیه معرفی می گردد:
فسفر: هنگامی که فرآیند فیلتراسیون مختل می شود، فسفر شروع به تجمع در خون می کند که این امر منجر به بی حالی و کم اشتهایی سگ می گردد، بنابراین کاهش سطح فسفر بویژه در مرحله ۲ بیماری، در رژیم غذایی سگ توصیه می شود.
پروتئین: کاهش سطح پروتئین غذا در مراحل اولیه CKD برای کمک به کاهش مواد زائد نیتروژنی که در علائم بالینی بیماری کلیوی نقش دارند، توصیه می گردد.
پتاسیم: شواهد علمی نشان داده است سطوح پایین پتاسیم عملکرد کلیه را کاهش می دهد و زمانی که سگ بیشتر از حد معمول ادرار می کند، پتاسیم از بین می رود. برای کمک به جایگزینی مواد مغذی از دست رفته و حفظ عملکرد کلیه، مصرف مکمل پتاسیم توصیه می شود.
آنتی اکسیدان ها: برخی از مطالعات نشان داده اند که آنتی اکسیدان ها می توانند در حمایت از عملکرد کلیه مفید باشند و همچنین ضمن آن سلامت دستگاه گوارش حیوان را موجب شوند.
چقدر می توانم انتظار داشته باشم که سگم زنده بماند؟
طبق گزارش انجمن بین المللی بیماری کلیوی (IRIS)، مراحل بیماری مزمن کلیوی از ۱ تا ۴ شماره گذاری شده اند (که مرحله ۴ شدیدترین مرحله است). هر چه مرحله بیماری بالاتر باشد، علائم بیشتری را اغلب در حیوان خانگی خود مشاهده خواهید کرد. بطورکلی مطابق با نتایج مطالعات، میانگین زمان زنده ماندن سگ ها در مرحله ۱ بیش از ۴۰۰ روز است، در حالی که مرحله ۲ بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ روز و مرحله ۳ بین ۱۱۰ تا ۲۰۰ روز متغیر است. هرچند بسته به پاسخ سگ به مرحله اولیه درمان و توانایی شما در انجام مراقبت های بعدی، این زمان کاملاً متغیر بوده و می تواند متفاوت باشد.
پیشگیری از نارسایی کلیه در سگ ها
در حالی که اجتناب از نارسایی کلیه در سگ ها غیرممکن است و متأسفانه هیچ واکسنی برای جلوگیری از ایجاد نارسایی کلیه وجود ندارد، اما اقداماتی برای کمک به حفظ سلامت و ایمنی سگ شما و تضمین کیفیت زندگی خوب آن وجود دارد.
- داشتن یک رژیم غذایی سالم، کامل و متعادل ضروری است- بنابراین مطمئن شوید که فقط غذاهای باکیفیت حاوی مواد مغذی لازم، با سطح رطوبت لازم و پروتئین با کیفیت مورد نیاز برای عملکرد سالم سگ خود را مصرف می‌کنید. دامپزشک شما می تواند در مورد نیازهای غذایی سگ تان، شما را راهنمایی کند.
- مراقب باشید که چه چیزی در دسترس سگ شما قرار دارد – مصرف مواد سمی اغلب باعث نارسایی حاد کلیه می شود. بیماری های ثانویه نیز می توانند به نارسایی کلیه کمک کنند، بنابراین مهم است که در اسرع وقت به دنبال درمان باشید تا از هر گونه مشکل اضافی جلوگیری شود.
- نارسایی کلیه ممکن است با افزایش سن برای سگ ها اتفاق بیفتد. بنابراین، هرچه فشار کمتری بر کلیه سگ ها در مراحل قبلی زندگی وارد شود، کلیه ها می توانند مدت زمان طولانی تری به شیوه ای سالم و موثر کار کنند.
- و در آخر، ویزیت های معمول دامپزشکی را فراموش نکنید تا از سالم بودن سگ خود اطمینان حاصل نمایید.