عملکرد کبد در بدن گربه ها
کبد، بزرگترین اندام داخلی بدن گربه است. درک نقش کبد در سلامتی و اینکه وقتی به درستی کار نمی کند، چه اتفاقی می افتد بسیار اهمیت دارد. وظیفه مهم کبد در بدن گربه، تنظیم سطح بیشتر مواد شیمیایی موجود در خون می باشد. همچنین کبد، پروتئین هایی را برای پلاسمای خون تولید می کند و مواد زائد حاصل از تجزیه پروتئین (آمونیاک) را به ماده ای تبدیل می کند که می تواند توسط کلیه ها از بدن دفع شود، سطح طبیعی گلوکز (قند) خون را حفظ می کند، به تنظیم توزیع چربی در بدن کمک می کند، صفرا را برای کمک به هضم غذا تولید می کند و گلیکوژن را ذخیره می کند که در مواقع نیاز به عنوان منبع انرژی استفاده می شود. علاوه بر این، کبد سطح اسید آمینه را تنظیم و به پاکسازی خون از سموم خاص کمک می کند.
بیماری کبد گربه چیست؟
با توجه به عملکردهای زیادی که کبد در جهت هضم و تبدیل مواد مغذی و حذف مواد سمی از خون و ذخیره ویتامین ها و مواد معدنی دارد، بنابراین مستعد و در معرض آسیب از منابع مختلف است. نارسایی کبد منجر به التهابی می شود که به عنوان هپاتیک شناخته می شود و در صورت عدم درمان، می تواند کبد را از کار بیاندازد. بیشتر اختلالات کبدی پیشرونده هستند. اختلال عملکرد کبد و در نهایت نارسایی آن منجر به تجمع سموم (که باعث ناهنجاری های سیستم عصبی و دستگاه گوارش می شود)، کاهش امکان تجزیه پروتئین (در نتیجه پاره شدن رگ‌های خونی و تجمع مایعات و مشکلات لخته شدن خون) و کاهش سطح قند خون می گردد. خوشبختانه، بیماری کبدی را می توان به طور موثر مدیریت کرد و پیشرفت آن را محدود ساخت. بسیاری از گربه‌ها حتی سال‌ها پس از تشخیص بیماری کبدی آنها، می توانند زندگی شاد خود را ادامه دهند. تغذیه مناسب و گفتگوی مداوم با دامپزشک، کلید مدیریت اختلال کبدی در گربه شماست.
چه عواملی باعث بیماری کبد در گربه ها می شوند؟
عواملی که احتمال ابتلای گربه شما به بیماری کبدی را افزایش می دهد عبارتند از:
- سن: چندین بیماری، از جمله اختلال عملکرد کبد، در گربه های سالمند شایع است.
- نژاد: نژادهای خاصی مانند گربه های سیامی، مستعد ابتلا به مشکلات خاص کبدی هستند.
- چاقی: گربه هایی که به شدت اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری کبد هستند.
- داروها و مواد شیمیایی: مصرف داروهای حاوی استامینوفن می تواند به کبد گربه آسیب بزنند.
آیا گربه من بیماری کبدی دارد؟
علائم بیماری کبدی در گربه ها می تواند بسیار شبیه به سایر بیماری ها باشد. اگر هر یک از علائم زیر را در گربه خود مشاهده کردید، برای معاینه کامل با دامپزشک خود تماس بگیرید. علائمی که باید به آنها توجه کرد عبارتند از:
- بی اشتهایی یا کم اشتهایی
- کم شدن وزن یا کاهش وزن ناگهانی
- زردی (زردی لثه، سفیدی چشم یا پوست)
- افزایش تشنگی
- استفراغ یا اسهال
- تغییر در رفتار
- افزایش ترشح بزاق و آب دهان بیش از حد
- کمبود انرژی یا افسردگی
سایر علائم احتمالی اختلال کبدی شامل ادرار تیره رنگ، لثه های رنگ پریده یا تجمع مایع در شکم است که ممکن است با افزایش وزن ناگهانی اشتباه گرفته شود. دامپزشک شما می تواند آزمایش های دیگری را برای تشخیص بیماری کبد انجام دهد.
علائم بیماری کبدی خیلی خاص نیستند. این موضوع تشخیص آن را دشوار می کند.
اگر گربه های چاق غذا خوردن را متوقف کنند، ممکن است عوارض کشنده ای برای آنها به همراه داشته باشد. گربه هایی که به مدت دو تا سه روز اشتهای خود را از دست می دهند، ممکن است دچار لیپیدوز کبدی گربه سانان (بیماری کبد چرب) شوند، وضعیتی که با تجمع خطرناک چربی در کبد و توقف جریان صفرا مرتبط است و عملکرد مناسب کبد را مختل می کند. لیپیدوز کبدی، شایعترین نوع اختلال کبدی در گربه هاست و اغلب در گربه های میانسال و چاق این وضعیت بروز می کند. بنابراین اگر گربه شما غذا نمی خورد و یا دچار بی اشتهایی است، بلافاصله با دامپزشک خود مشورت کنید.
گربه مبتلا به بیماری کبدی یا هپاتیک چه چیزهایی باید بخورد؟
درمان بیماری کبدی با هدف استراحت کبد و به حداقل رساندن عملکردهایی است که با متابولیسم چربی ها، پروتئین ها، کربوهیدرات ها و داروها مرتبط هستند. رژیم درمانی، می تواند به عملکرد بهتر کبد کمک کند و آسیب بیشتر به آن را کاهش دهد. هنگامی که گربه شما بیماری کبدی دارد، تغذیه با مواد و ترکیبات مناسب اهمیت بیشتری دارد. در دوره بیماری، مصرف کربوهیدرات های با کیفیت و با قابلیت هضم بالا، برای تامین انرژی مورد نیاز گربه توصیه می شود. مصرف غذاهایی با کربوهیدارت های دیر هضم، باعث افزایش باکتری در روده بزرگ می شوند. سپس این باکتری ها پروتئین های غذایی را تجزیه می کنند و آمونیاک اضافی تولید می‌کنند که جذب بدن شده و به افزایش سم در بدن گربه مبتلا به بیماری کبدی منجر می‌گردد. همچنین پروتئین یکی دیگر از مواد حیاتی است که تغذیه گربه با مقدار نرمال آن در طول دوره بازسازی کبد از اهمیت زیادی برخوردار است. پروتئین موجود در رژیم غذایی گربه مبتلا به بیماری هپاتیک می بایست ارزش بیولوژیکی بالایی داشته باشد تا تولید آمونیاک (ناشی از هضم پروتئین) را کاهش دهد.
اولین قدم این است که رژیم غذایی گربه خود را به فرمولی تغییر دهید که ویژگی های برشمرده فوق را برآورده کند. انواع مختلفی از برندها بسته به نیازهای خاص گربه شما وجود دارد. شما همچنین می توانید از یک رژیم غذایی خانگی مطابق با نظر یک متخصص تغذیه دامپزشکی استفاده کنید. بنابراین رژیم درمانی، نقش مهمی درکمک به بازسازی کبد دارد و برای کنترل آسیب مداوم کبد و بهبود عملکرد آن، می بایست غذاهایی را انتخاب کنید که شامل مواد زیر باشد:
- پروتئین های قابل هضم بالا برای کاهش بار کاری بر کبد ضروری است. ترکیبات بسیار قابل هضم، کاهش فعالیت آنزیمی روده را جبران کرده و از دریافت بهینه مواد مغذی توسط بدن اطمینان حاصل می کنند؛
- محتوای مس کم و زینک (روی) بالا، تجمع مس در سلول های کبدی را به حداقل می رساند؛
- مصرف محدود سدیم، فشار خون سیاهرگ باب که یک سیاهرگ اصلی است و به کبد منتهی می شود، را کاهش می دهد؛
- آنتی اکسیدان ها (مانند ویتامین E، ویتامین C و سلنیوم) هم افزایی رادیکال های آزاد را خنثی و به سلامت سلول های کبدی کمک می‌کنند؛
- مواد غذایی با محتوای انرژی بالا باعث کاهش حجم وعده های غذایی و کم شدن فعالیت روده می‌گردد که از تجزیه بیش از حد پروتئین(کاتابولیسم)، که عاملی خطرناک برای شروع یا پیشرفت آنسفالوپاتی کبدی (انسفالوپاتی کبدی زمانی ایجاد می شود که سمومی که به طور معمول توسط کبد از بدن دفع می شوند در خون تجمع یافته و در نهایت به مغز می رسند.) است، جلوگیری می‌نماید. در صورت بروز انسفالوپاتی کبدی، رژیم غذایی با سطوح پروتئین پایینتر می تواند به کاهش تولید آمونیاک کمک کند؛
- مصرف فیبر محلول باعث کاهش بازجذب آمونیاک (و تولید آمونیاک) در روده می شود؛
- کربوهیدرات های با کیفیت و قابل هضم برای تامین انرژی مورد نیاز گربه؛
- چربی های با کیفیت بالا
همیشه مهم است که تغییرات رژیم غذایی را به آرامی انجام دهید تا شانس پذیرش غذای جدید توسط گربه افزایش یابد. اگر گربه تمایلی به خوردن چیزی ندارد، باید از یک لوله تغذیه برای جلوگیری از ضعف بیشتر گربه و بدتر شدن لیپیدوز کبدی آن استفاده کنید. نهایتا اینکه برای تشخیص دقیق و دریافت توصیه های درمانی، همیشه با دامپزشک خود مشورت کنید و از او بخواهید بهترین غذا را برای سلامت کبد گربه تان به شما توصیه کند.